Ο ιερός καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας βρίσκεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στην ομώνυμη πλατεία, οδών Αγίας Σοφίας και Ερμού. Αφιερωμένος στη Σοφία και τον Λόγο του Θεού, ανήκει μαζί με τους ιερούς ναούς του Αγίου Δημητρίου και της Αχειροποιήτου, στα πιο σημαντικά παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας και ολόκληρης της Ορθοδοξίας.Από τον 8ο αιώνα έως τη μετατροπή του σε τζαμί (1523-1524) ήταν ο καθεδρικός ναός της πόλης και συχνά στα ιστορικά κείμενα αναφέρεται ως «Μεγάλη Εκκλησία».Ο αρχικός ναός ήταν μια κολοσσιαία πεντάκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Μάρκο, που είχε κτιστεί στα τέλη του 4ου αιώνα πάνω σε ένα ρωμαϊκό οικοδομικό συγκρότημα.
Στο μνημείο σώζονται αξιόλογα ψηφιδωτά στον χώρο του ιερού και στον τρούλο, τα οποία χρονολογούνται σε τρεις διαφορετικές περιόδους και αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης.
Στα παράθυρα του νάρθηκα σώζονται αποσπασματικά τοιχογραφίες αγίων μοναχών του 11ου αιώνα, μεταξύ των οποίων και η Αγία Θεοδώρα Θεσσαλονίκης.
Ο υπόλοιπος διάκοσμος του ναού είναι ισλαμικός και ανήκει στις παρεμβάσεις που έγιναν στο μνημείο κατά την οθωμανική περίοδο.
Επιμέλεια: Μάγδα Τσ.
